Kvadratni kilometar obrazovanja Kiseljak se nalazi na jugozapadnom dijelu grada Tuzla, Bosna i Hercegovina. Tuzla je jedno od najstarijih naselja u Evropi sa kontinuitetom življenja i prema popisu stanovništva u Bosni i Hercegovini iz 2013. broji 110.979 stanovnika. Kiseljak je oko 11 km udaljen od centra grada Tuzla. U Kiseljaku, prema podacima Mjesne zajednice, trenutno živi približno 2000 ljudi. To je multietnička zajednica u kojoj desetljećima jedni s drugima svoje živote grade Bošnjaci, Srbi, Hrvati i Romi. 130 domaćinstava je romskih odnosno između 400 i 500 ljudi koji su ovdje starosjedioci.
U neposrednoj blizini Kiseljaka nalazi se jedno od najvećih vještačkih jezera u Bosni i Hercegovini, Jezero Modrac. Jezero se prostire na oko 17 km2 i izuzetno je veliki potencijal, ne samo za snadbjevanje industrijskih postrojenja vodom, već i za navodnjavanje, zatim kao veliki vodeni resurs za fabriku pitke vode, te idealno mjesto za razvoj turizma.
Kiseljak je i prirodno izvorište mineralne vode koji postoji više od 100 godina. Nalazi se u neposrednoj blizini obale jezera i prepoznato je kao izvorište termominearalne vode. Po ovom izvoru mineralne vode-kiseljaka naselje Kiseljak je i dobilo ime.
Prema popisu stanovništva Bosne i Hercegovine iz 2013. godine, područije Kiseljak broji 917 stanovnika. Na Kiseljaku se nalaze četiri romska naselja: Jezero, Bankerova, Pruga 1, Pruga 2.
Prema podacima socijalnog mapiranja naselja Jezero, Bankerova, Pruga 1 i Pruga 2, rađenog 2018. godine, od strane Udruženja „Zemlja djece u BiH“, Fondacije tuzlanske zajednice i Centra za socijalni rad Tuzla, uz finansijsku podršku Globalnog fonda za razvoj zajednice (GFCF) i Freudenberg fondacije, u navedenim romskim naseljima živi 373 stanovnika nastanjena u 70 stambenih objekata, od koji je 155 djece (djeca uzrasta od 0-3 godine starosti čine 21%, 19 djece ili 12,2 % su uzrasta od 4-5 godina života, 86 djece (55,5%) je uzrasta od 6-15 godina, dok 18 djece ili 11,6% pripada populaciji djece uzrasta od 16-18 godina života.
Broj učenika/ca koji/e pohađaju osnovnu školu u kvadratnom kilometru obrazovanja je 190, od kojih su 43% učenici Romske nacionalnosti.
Na području kvadratnog kilometra obrazovanja Kiseljak identifikovano je nekoliko izazova, a koji zahtjevaju sistemsku i procesnu podršku. Izazovi su identifikovani kroz analize unutar zajednice i unutar škole, kao i kroz radne sastanke aktera koji djeluju na područuju kvadratnog kilometra obrazovanja Kiseljak.
U kvadratnom kilometru obrazovanja Kiseljak ne postoji predškolska odgojno-obrazovna ustanova. Najbliža predškolska odgojno-obrazovna ustanova je udaljena 17 km. Izuzev obaveznog programa predškolskog odgoja i obrazovanja koji u trajanju od 150 sati organizuje Ministarstvo obrazovanja i nauke TK za djecu koja se upisuju u osnovnu školu, nijedno dijete iz Kiseljaka ne pohađa predškolsku ustanovu.
Veliki izazov predstavlja i nizak socio-ekonomski status porodica, odnosno nadprosječna stopa nezaposlenosti i siromaštvo djece. Prema podacima socijalne karte za 4 romska naselja iz 2018. godine, na anketiranom području 226 stanovnika, 10 stanovnika ili 4,4 % ima status „zaposlenih“.
Sa aspekta jednakih prilika za svu djecu u odgojno-obrazovnom procesu, kroz radne sastanke sa predstavnicima/ama škole, organizacija, ustanova i institucija koje djeluju na području Kiseljaka, kao ključan izazov je identifikovan veliki broj izostanaka učenika/ca u osnovnoj školi.
Na izazov velikog broja izostanaka, kao i izazov u nastavku školovanja nakon završene osnovne škole se nadovezuje već navedeni nizak-socio ekonomski status porodica i usmjerenost porodičnih kapaciteta ka osiguravanju osnovnih uslova za življenje, zatim slab podsticaj za učenje kod djece, nedostatak prilika za iskustveno učenje i razvijanje kreativnosti i kritičkog mišljenja, potreba za podrškom roditeljima u odgoju i obrazovanju djece, nedostatak nekomercijalnog sadržaja unutar zajednice za djecu i mlade, prisutnost međuvršnjačkog i nasilja u porodici, maloljetnički brakovi, nedovoljno razvijena svijest o važnosti brige o vlastitoj higijeni i zdravlju, kao i nedovoljna saradnja u zajednici u oblasti obrazovanja.
Na područiju kvadratnog kilometra obrazovanja Kiseljak egzistira obrazovna ustanova JU OŠ „Kiseljak“ Tuzla, ambulanta porodične medicine, apoteka, pošta, dva vjerska i dva trgovinska objekta, kao i društveni centar.
Unutar Društvenog centra na raspolaganju je radni prostor sa računarima, sale za sastanke, biblioteka za najam knjiga za čitanje za djecu, mlade i odrasle, prostor dječije igranioce u okviru kojeg se realizuju aktivnosti za djecu. Takođe, unutar Društvenog centra se organizuje niz aktivnosti neformalnog obrazovanja. U jednoj od prostorija unutar Društvenog centra radi matični ured grada Tuzla. Jednom sedmično, socijalni radnik ispred JU Centar za socijalni rad Tuzla radno vrijeme provodi na Kiseljak u svrhu pružanja informativno savjetodavne podrške stanovnicima prevashodno iz oblasti, socijalne, dječije i porodične zaštite.
Takođe, ispred romskih nevladih organizacija (UŽR Bolja Budućnost, Evanđeoska crkva, UR EURO ROM), jednom sedmično, naizmjenično, u društvenom centru provodi romski medijator u svrhu pružanja podrške porodicama u procesu povezivanja i korištenja usluga ustanova i institucija.
U dijelu naselja Kiseljak u kome je naseljeno uglavnom romsko stanovništvo, aktivno je nekoliko udruženja koja rade na poboljšanju životnih uslova Roma na ovom područiju. Pored predhodno navedenih tu su i UG Artsinteza, Udruženje “Zemlja djece u BiH“,UG Farmer, UG “Početak”, FK „Partizan“, OSKU „Tunel“, Dramski klub u društvenom centru, Udruženje mladih Kompas i drugi.
Od 2015. godine na području MZ Kiseljak djeluju Fondacija tuzlanske zajednice i Međunarodno udruženje “Interaktivne otvorene škole” (MIOS) Tuzla.
Fondacija Tuzlanske zajednice je izgradila ranije pomenuti Društveni centar i u okviru programa za razvoj zajednice je podržala osnivanje Lokalne grupe za razvoj mjesne zajednice Kiseljak (LGZR), kao mehanizma za organizovano i plansko djelovanje aktivnih građana na stvaraju boljih uslova življenja.
Međunarodno udruženje “Interkativne otvorene škole” (MIOS) Tuzla podržava razvoj škole, sa fokusom na dijete. Kroz svoj rad sa menadžmentom škole, nastavnim osobljem i roditeljima doprinosi organizacijskom razvoju škole i unapređenju procesa učenja i podučavanja u kojem se djeca uče kreativnosti, komunikaciji, grade interes za demokratsko življenje, uključivanje u zajednicu i aktivnu demokratsku participaciju roditelja i lokalne zajednice.
U kvadratnom kilometru obrazovanja Kiseljak, djeluje pedagoški tim i obrazovna mreža partnera, kao dodatni resursi.
Pedagoški tim čine romski medijatori ispred Evanđeoske crkve, UŽR Bolja budućnost i UR EURO ROM, socijalni radnici/ce ispred Centra za socijalni rad Tuzla, pedagog JU OŠ „Kiseljak“ Tuzla, predstavnici/ce Fondacije tuzlanske zajednice i Međunarodnog udruženja „Interaktivne otvorene škole“ (MIOS) Tuzla. Njihova uloga je da djeluju u interventnim situacijama koje zahtijevaju brzu reakciju i rješenja kako bi se poštovala prava djece i zakonske odredbe.
2018. godine, sa akterima koji djeluju na području kvadratnog kilometra obrazovanja Kiseljak, Fondacija tuzlanske zajednice i Međunarodno udruženje “Interaktivne otvorene škole” (MIOS) Tuzla u saradnji sa JU OŠ “Kiseljak” Tuzla, su uspostavili obrazovnu mrežu partnera kvadratnog kilometra obrazovanja Kiseljak.
Obrazovnu mrežu čine sve institucije, organizacije, pojedinici koji žele i mogu i već su podržavali učenike/ce i nastavnike/ce škole. Cilj je otvaranje škole ka lokalnoj zajednici i sistematična podrška učenicima/ama koji/e se suočavaju sa socio-ekonomskim barijerama van škole kroz saradnju sa lokalnom zajednicom i podršku roditeljima.
U okviru rada obrazovne mreže partnera kreiran je akcioni plan temeljen na identifikovanim izazovima u kvadratnom kilometru obrazovanja s ciljem da se sistemskim djelovanjem, ti izazovi uklone ili umanje, a u skladu sa raspoloživim resursima i kapacitetima.
OBRAZOVNU MREŽU PARTNERA KVADRATNOG KILOMETRA OBRAZOVANJA KISELJAK ČINE:
2 institucije
1 gradsko tijelo
5 javnih ustanova
9 nevladinih organizacija